Chính sách quản lý Xuất nhập khẩu

Chính sách quản lý xuất nhập khẩu của Đức chịu ảnh hưởng bởi các quy định của Liên minh Châu Âu (EU) và luật pháp quốc gia. Các quy định về xuất nhập khẩu hàng hóa vào EU/Đức được thông tin chi tiết tại trang web của Ủy ban châu Âu: https://trade.ec.europa.eu/access-to-markets/en/home

Ngoài ra, trên trang web của Hải quan Đức cũng có những thông tin, quy định về quy trình xuất nhập khẩu hàng hóa của Đức: https://www.zoll.de

Dưới đây là một số quy định về quản lý Xuất nhập khẩu hàng hóa của Đức:

a. Mã định dạng EORI

Để làm các thủ tục xuất nhập khẩu hàng hóa trong EU/Đức, các doanh nghiệp/cá nhân phải có một mã số đăng ký và nhận dạng gọi là EORI (Economic Operator Registration and Identification). Số này thay thế số hải quan của Đức từ ngày 1 tháng 7 năm 2009 và được cấp bởi IWM Zoll (Quản lý kiến ​​thức và thông tin hải quan) trên website hải quan Đức: www.zoll.de

Mỗi chủ thể chỉ được cấp một số EORI, có hiệu lực trên toàn lãnh thổ EU. Để có thể nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam vào Đức, nhà nhập khẩu phải đăng ký số EORI và phải trích dẫn số EORI trên tờ khai hải quan.

Thông tin chi tiết về thủ tục đăng ký số EORI tại link: https://www.zoll.de/EN/Businesses/Movement-of-goods/Import/Duties-and-taxes/EORI-number/eori-number_node.html

b. Các loại thuế nhập khẩu hàng hóa của Đức

Để tính được tổng số thuế nhập khẩu phải nộp, doanh nghiệp cần xác định được mã HS của hàng hóa theo hệ số mã HS của Đức (11 số). Tổng thuế nhập khẩu phải nộp có thể tra cứu trong biểu thuế hải quan điện tử

Thuế nhập khẩu: doanh nghiệp có thể tra cứu mức thuế quan áp dụng đối với hàng hóa của mình tại Cổng thông tin của Ủy ban châu Âu: https://trade.ec.europa.eu/access-to-markets/en/home

Thuế VAT nhập khẩu: đây là thuế VAT đặc biệt, được ấn định ở mức hiện tại 19%, một số sản phẩm được giảm 7% như sản phẩm nông nghiệp, dược phẩm, thực phẩm…

Thuế tiêu thụ đặc biệt (Excise tax):đối với các sản phẩm như thuốc lá, rượu bia, sản phẩm năng lượng…Đây là loại thuế áp dụng riêng cho hàng hóa nhập khẩu vào Đức, không phải thuế chung của EU.

Thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp và thuế tự vệ: trong trường hợp bị EU điều tra và áp thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp hoặc tự vệ.

c. Kiểm soát xuất nhập khẩu

Kiểm soát xuất khẩu:

Văn phòng Liên bang về Kinh tế và Kiểm soát Xuất khẩu (BAFA) là cơ quan cấp phép trung ương chịu trách nhiệm thực hiện hành chính chính sách kiểm soát xuất khẩu của Chính phủ Liên bang. Cùng với các cơ quan giám sát và điều tra, đặc biệt là các cơ quan hải quan khác nhau, cơ quan này tham gia vào một hệ thống kiểm soát xuất khẩu phức tạp.

Nhiệm vụ chính của BAFA là xem xét liệu việc xuất khẩu hàng hóa hoặc các hành động liên quan trong thương mại nước ngoài, chẳng hạn như dịch vụ và quá cảnh, có phải chịu giấy phép hay không và liệu chúng có thể được cấp phép hay không. Các yêu cầu cấp phép có thể phát sinh cụ thể từ Đạo luật Thương mại và Thanh toán Nước ngoài (AWG) và Sắc lệnh Thương mại và Thanh toán Nước ngoài (AWV), Quy định (EU) 2021/821 (Quy định sử dụng kép của EU), Quy định (EU) số 258/2012 (Quy định về Vũ khí), Quy định (EU) 2019/125 (Quy định chống Tra tấn) và nhiều quy định cấm vận khác nhau.

Nhiệm vụ của BAFA trong lĩnh vực kiểm soát xuất khẩu không chỉ giới hạn ở việc xử lý các đơn xin cấp phép. Kiểm soát xuất khẩu hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ trong Liên minh châu Âu và ở cấp độ quốc tế để đạt được các mục tiêu kiểm soát xuất khẩu - cụ thể là ngăn chặn sự phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt và sự tích tụ gây mất ổn định của thiết bị quân sự thông thường ở các khu vực khủng hoảng. BAFA tham gia trực tiếp vào sự phối hợp quốc tế này và tham gia vào các cuộc họp của các nhóm làm việc có liên quan của Liên minh châu Âu và các cuộc họp của các chế độ kiểm soát xuất khẩu quốc tế.

Kiểm soát nhập khẩu

BAFA, cơ quan này cấp giấy phép nhập khẩu và tài liệu giám sát cho một số mặt hàng thương mại và công nghiệp chịu sự hạn chế về số lượng hoặc giám sát theo các quy định của châu Âu. Do đó, cơ quan này chuyển chính sách thương mại chung của Liên minh châu Âu thành các quyết định riêng lẻ.

Văn phòng Liên bang về Kinh tế và Kiểm soát Xuất khẩu quản lý cái gọi là các nhóm tự chủ trong ngành dệt may, tức là hạn ngạch một chiều cho các nước thứ ba không có thỏa thuận song phương nào với Liên minh châu Âu. Trong khuôn khổ gia công ra nước ngoài, Văn phòng Liên bang về Kinh tế và Kiểm soát Xuất khẩu cấp giấy phép nhập khẩu dưới hình thức ủy quyền trước cho quần áo được sản xuất tại các nước thứ ba.

- BAFA quản lý hạn ngạch dệt may cho các nước thứ ba không có thỏa thuận song phương với Liên minh châu Âu. Trong quá trình gia công ở nước thứ ba, BAFA cấp giấy phép nhập khẩu dưới hình thức ủy quyền trước cho các sản phẩm quần áo được sản xuất ở nước thứ ba.

Hợp tác với các cơ quan chức năng của các nước xuất xứ, Ủy ban Châu Âu và các cơ quan hải quan Đức, Văn phòng Trung ương xử lý Nhập khẩu gian lận trong Ngành Dệt may, BAFA kiểm tra và ngăn chặn các trường hợp khai báo gian dối về hàng nhập khẩu không ưu đãi trong lĩnh vực dệt may.

- Trong lĩnh vực thép, BAFA cấp giấy phép nhập khẩu thực hiện Chế độ Sắt và Thép của Cộng đồng Châu Âu và giám sát số lượng và giá nhập khẩu.

Đối với hàng hóa được nhập khẩu tự do vào Đức, BAFA sẽ đánh giá các báo cáo từ các khu vực dầu mỏ, khí đốt tự nhiên và nhiên liệu và quan sát - với sự trợ giúp của các tài liệu giám sát - việc nhập khẩu cái gọi là hàng hóa nhạy cảm, như các sản phẩm sắt và thép của các quốc gia cung cấp khác nhau và cung cấp thông tin và số liệu thống kê về chính sách thương mại cho Bộ Kinh tế và Công nghệ Liên bang cũng như Ủy ban Châu Âu.

BAFA công bố các điều kiện áp dụng cho việc cấp giấy phép nhập khẩu và tài liệu giám sát dưới dạng thông báo trên Công báo Liên bang.

d. Hải quan và thủ tục thông quan

Tất cả hàng hóa thương mại vận chuyển từ các nước ngoài EU, trong đó có Việt Nam, sang Đức sẽ phải thực hiện khai báo cho Cơ quan Hải quan Đức – Cơ quan có thẩm quyền về thủ tục giải phóng hàng hóa đối với hàng hóa nước ngoài nhập khẩu vào EU mà cửa khẩu đầu tiên là thuộc lãnh thổ Đức.

Thủ tục Hải quan nhập khẩu vào Đức bao gồm các bước sau:

Khai báo Tờ khai tóm tắt nhập cảnh (Entry Summary Declaration - ENS): Tờ khai ENS phải nộp cho Văn phòng hải quan tại cửa khẩu nhập khẩu đầu tiên. Thời hạn nộp ENS tùy thuộc vào phương thức vận chuyển hàng hóa, ví dụ ít nhất 01 giờ trước khi hàng đến nếu vận chuyển bằng đường bộ, ít nhất 24 giờ trước khi bắt đầu xếp hàng tại cảng nước ngoài nếu vận chuyển bằng đường biển container, ít nhất 4 giờ trước khi hàng đến sân bay đầu tiên nếu vận chuyển bằng đường hàng không với chuyến bay đường dài từ 4 tiếng trở lên...;

Khai báo Tờ khai nhập khẩu: Sau khi hàng đến, nhà nhập khẩu phải tiến hành khai báo Tờ khai nhập khẩu, còn gọi là Tài liệu hành chính duy nhất (Single Administrative Document - SAD) – được sử dụng thống nhất ở tất cả các quốc gia thành viên của EU. SAD có thể được nộp bằng cách: (i) nộp tại trụ sở Văn phòng hải quan được chỉ định; hoặc (ii) sử dụng hệ thống máy tính được chỉ định liên kết với cơ quan hải quan. Khi thực hiện các thủ tục hải quan, nhà nhập khẩu phải sử dụng số EORI của mình;

Kiểm tra chứng từ nhập khẩu: Hải quan Đức sẽ tiến hành kiểm tra các chứng từ nhập khẩu bắt buộc xem có đầy đủ và hợp lệ hay không (xem chi tiết ở bên dưới);

Kiểm tra thực tế phương tiện vận tải và hàng hóa, nếu cần; Thu thuế nhập khẩu, các loại thuế, phí khác.

Bộ hồ sơ thông quan gồm có:

- Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice): Cần ghi rõ chính xác thông tin của người nhập khẩu, người xuất khẩu, ngày xuất hóa đơn, số hóa đơn, miêu tả hàng hóa, điều kiện giao hàng và các chi tiết cần thiết nhằm xác định đúng tất cả giá hàng, cước phí và bảo hiểm;

- Khai báo nhập khẩu (Import Declaration): Khi hàng hóa được đưa vào lưu thông tự do (hoặc làm thủ tục hải quan khác) phải nộp tờ khai hải quan bằng văn bản đối với hàng hóa có trị giá từ 1.000 EUR trở lên. Việc này có thể được thực hiện điện tử bằng hệ thống ATLAS của cơ quan hải quan Đức.

- Vận đơn (Bill of Lading):Cần có bản sao vận đơn (hoặc vận đơn hàng không) để làm thủ tục hải quan. Người nhận hàng thường cần có vận đơn gốc để thông quan nhập khẩu.

- Giấy chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin – C/O): Khi người nhập khẩu yêu cầu hoặc quy định bắt buộc đối với một số mặt hàng nhất định. Đối với xuất khẩu hàng hóa theo EVFTA cần chứng nhận xuất xứ C/O EUR1.

- Phiếu đóng gói (Packing list): Là một chứng từ thương mại kèm theo hóa đơn thương mại và chứng từ vận tải, cung cấp thông tin về mặt hàng nhập khẩu và chi tiết đóng gói của từng lô hàng.

- Giấy phép nhập khẩu (ImportLicense): Theo quy định của EU, giấy phép nhập khẩu là cần có đối với hầu hết các mặt hàng nông sản, thực phẩm, sắt, thép, nhôm, vũ khí, hóa chất, dược phẩm.

Và một số chứng từ, tài liệu khác tùy thuộc vào loại hàng hóa nhập khẩu hoặc các ưu đãi được hưởng như:

- Chứng nhận CE-marking đối với một số loại hàng hóa như đồ chơi cho trẻ em dưới 14 tuổi; tủ lạnh, tủ đông trong gia đình; thiết bị đốt nhiên liệu khí; máy móc; thiết bị y tế; dụng cụ đo lường; thiết bị điện…;

- Chứng nhận CITES đối với việc nhập khẩu mẫu động vật (còn sống hoặc không), mẫu thực vật và các bộ phận khác của chúng, hoặc mẫu các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật hoặc thực vật;

- Giấy chứng nhận hun trùng do cơ quan kiểm dịch thực vật nước xuất khẩu cấp, áp dụng đối với một số hàng hóa có nhiều nguy cơ chứa các vi trùng có hại (mối, mọt, nấm mốc…) như các mặt hàng có nguồn gốc từ gỗ (hàng mây tre đan, thủ công mỹ nghệ…), một số mặt hàng có nguồn gốc hữu cơ (cà phê, tiêu, điều…) hoặc bao bì đóng gói hàng hóa có nguồn gốc từ gỗ (pallet)…;

- Chứng nhận kiểm dịch động thực vật với một số sản phẩm như rau quả, thủy sản…

Sau khi hàng nhập khẩu được nộp đầy đủ các chứng từ, thuế phí theo yêu cầu và kiểm tra hàng hóa không có vấn đề gì (nếu hàng hóa được yêu cầu kiểm tra thực tế), Hải quan Đức sẽ tiến hành thông quan cho lô hàng và giải phóng hàng hóa. Trong quá trình làm thủ tục Hải quan, hàng hóa nhập khẩu sẽ được đưa vào Kho tạm thời (Temporary storage) dưới sự giám sát của Hải quan (không quá 90 ngày) cho đến khi hàng hóa được thông quan.

Sau khi được thông quan và giải phóng, hàng hóa nhập khẩu sẽ được lưu hành tự do tại Đức và toàn bộ lãnh thổ các thành viên EU.